Tranh Truyền Thần Đức Giáo Hoàng Phanxico (2013-nay)
“Hôm nay, ngày 13 tháng 3 năm 2025, đánh dấu 12 năm Đức Giáo Hoàng Phanxicô đảm nhận sứ vụ Giám mục Roma. Trong suốt 12 năm qua, ngài đã không ngừng thể hiện vai trò ‘mục tử’ qua sự chăm sóc tận tụy dành cho người nghèo và bị gạt ra bên lề, đồng thời sống tinh thần ‘môn đệ’ bằng cách loan báo Tin Mừng với lòng khiêm nhường và trắc ẩn. Nhân dịp kỷ niệm này, Giáo hội hoàn vũ cùng hướng về ngài với lời cầu nguyện, tạ ơn Thiên Chúa vì món quà là vị lãnh đạo đã mang lại hy vọng và sự đổi mới cho thế giới.”
Đức Giáo Hoàng Phanxicô, vị Giáo hoàng thứ 266 của Giáo hội Công giáo, không chỉ là một nhà lãnh đạo tôn giáo mà còn là biểu tượng sống động của sự khiêm nhường, lòng bác ái và tinh thần dấn thân phục vụ. Ngay từ những ngày đầu tiên của triều đại, ngài đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng thế giới với phong cách giản dị, gần gũi và những thông điệp đầy sức lay động. Ngài không mưu cầu quyền lực hay vinh quang, mà chỉ mong muốn trở thành một “mục tử” và “môn đệ” đích thực của Chúa Kitô.
Câu nói nổi tiếng của ngài: “Giám mục Roma là Mục tử và là môn đệ, không phải là người có quyền lực trên thế giới”, không chỉ là một lời tuyên bố mà còn là kim chỉ nam xuyên suốt triều đại của ngài. Nó phản ánh tầm nhìn sâu sắc về vai trò của Giáo hội và người lãnh đạo trong xã hội hiện đại. Với Đức Phanxicô, quyền lực không nằm ở sự thống trị hay kiểm soát, mà ở tình yêu thương, lòng trắc ẩn và sự phục vụ tha nhân. Ngài luôn nhấn mạnh rằng Giáo hội phải đồng hành cùng đoàn chiên, đặc biệt là những người nghèo khổ và bị gạt ra bên lề.
Bài viết này sẽ khám phá cuộc đời và sứ điệp của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, từ những năm tháng đầu đời tại Argentina đến hành trình trên ngai tòa Thánh Phêrô. Chúng ta sẽ thấy một con người bình dị trở thành nhà lãnh đạo có ảnh hưởng toàn cầu, sống và làm việc theo gương Chúa Giêsu – Đấng đã đến “không phải để được phục vụ, nhưng để phục vụ” (Mt 20,28). Qua đó, vai trò “mục tử” của ngài được thể hiện trong việc chăm sóc đoàn chiên, và tinh thần “môn đệ” được phản ánh qua sự học hỏi, lắng nghe và dấn thân loan báo Tin Mừng.
Tuổi thơ và ơn gọi
Jorge Mario Bergoglio, tên khai sinh của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, sinh ngày 17 tháng 12 năm 1936 tại Buenos Aires, Argentina. Ngài là con cả trong gia đình năm anh em, con của ông Mario José Bergoglio – một nhân viên kế toán đường sắt người Ý di cư – và bà Regina María Sívori – một người nội trợ tận tụy. Gia đình Bergoglio sống giản dị, khiêm tốn nhưng tràn đầy tình yêu thương và đức tin Công giáo sâu sắc.
Bà nội Rosa của Jorge Mario có ảnh hưởng đặc biệt lớn đến ngài. Bà là người truyền dạy lòng đạo đức, hướng dẫn ngài cầu nguyện và kể những câu chuyện về các thánh. Những kỷ niệm về bà đã trở thành nguồn cảm hứng và sức mạnh tinh thần cho Đức Phanxicô suốt cuộc đời.
Thời niên thiếu, Jorge Mario là một cậu bé thông minh, hiếu động và hòa đồng. Ngài học giỏi các môn khoa học tự nhiên, đặc biệt yêu thích hóa học. Sau khi tốt nghiệp trung học, ngài theo học ngành hóa học tại Đại học Buenos Aires và làm việc bán thời gian trong một phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, một biến cố lớn đã thay đổi hoàn toàn cuộc đời ngài. Năm 21 tuổi, ngài mắc bệnh viêm phổi nghiêm trọng, suýt mất mạng. Trong thời gian nằm viện, ngài trải qua khủng hoảng đức tin nhưng cũng nhận ra tiếng gọi từ Thiên Chúa. Sau khi hồi phục, ngài quyết định từ bỏ sự nghiệp khoa học để gia nhập Dòng Tên (Dòng Chúa Giêsu) vào ngày 11 tháng 3 năm 1958.
Đức Thánh Cha Phanxicô tại một chủng viện ở Argentina, nơi ngài học linh mục vào những năm 1950
Linh đạo Dòng Tên, với tinh thần “tìm Chúa trong mọi sự” của Thánh I-Nhã Loyola, đã định hình sâu sắc con người Đức Phanxicô. Ngài học triết học, thần học và tham gia các hoạt động truyền giáo, đặc biệt tại các khu ổ chuột. Những trải nghiệm tiếp xúc với người nghèo khổ, bệnh tật đã nuôi dưỡng trong ngài lòng trắc ẩn và tinh thần phục vụ, đặt nền móng cho sứ vụ sau này.
Mục tử giữa đàn chiên
Jorge Mario Bergoglio được thụ phong linh mục ngày 13 tháng 12 năm 1969. Từ đó, ngài bắt đầu sứ vụ mục tử với phong cách giản dị và nhiệt thành. Ngài từ chối xa hoa, thường đi xe buýt, sống trong căn hộ nhỏ và tự nấu ăn. Ngài dành nhiều thời gian thăm viếng giáo xứ, đặc biệt là các khu ổ chuột, lắng nghe và chia sẻ với người dân.
Trong thập niên 1970, khi Argentina rơi vào khủng hoảng dưới chế độ độc tài quân sự, Cha Bergoglio – lúc đó là Giám tỉnh Dòng Tên – đã dũng cảm bảo vệ những người bị áp bức. Ngài giúp họ trốn thoát, hỗ trợ các gia đình có người thân mất tích, dù phải đối mặt với nhiều hiểm nguy. Năm 1992, ngài được bổ nhiệm làm Giám mục phụ tá Buenos Aires, rồi trở thành Tổng Giám mục năm 1998. Với vai trò mới, ngài tiếp tục sứ vụ “Vị Giám mục của người nghèo”, thường xuyên đến các khu vực nguy hiểm để gặp gỡ người nghiện ma túy, vô gia cư, lắng nghe và hỗ trợ họ.
Ngài cũng đấu tranh không mệt mỏi cho công lý xã hội, lên án tham nhũng, buôn người và bất bình đẳng. Ngài thúc đẩy đối thoại liên tôn và khuyến khích giáo dân tham gia tích cực vào Giáo hội. Tuy nhiên, ngài không tránh khỏi tranh cãi. Một số người chỉ trích lập trường bảo thủ của ngài về phá thai và hôn nhân đồng giới, hoặc cáo buộc ngài liên quan đến chế độ độc tài (dù sau này được minh oan). Những thử thách này không làm ngài chùn bước, mà càng củng cố quyết tâm phục vụ.
Môn đệ trên con đường theo Chúa
Ngày 13 tháng 3 năm 2013, Hồng y Jorge Mario Bergoglio được bầu làm Giáo hoàng thứ 266 sau khi Đức Benedict XVI từ nhiệm. Ngài chọn tên hiệu Phanxicô, theo Thánh Phanxicô Assisi – vị thánh của người nghèo và hòa bình – trở thành vị Giáo hoàng đầu tiên mang tên này. Trong bài phát biểu đầu tiên tại Quảng trường Thánh Phêrô, ngài gây ấn tượng với sự giản dị: mặc áo chùng trắng đơn sơ, cúi đầu xin mọi người cầu nguyện cho mình trước khi ban phép lành.
Ngài từ chối sống trong Dinh Tông Tòa xa hoa, chọn Nhà khách Thánh Marta để gần gũi mọi người. Ngài dùng xe hơi bình thường thay vì limousine bọc thép. Hành động rửa chân cho tù nhân – bao gồm phụ nữ và người Hồi giáo – vào Thứ Năm Tuần Thánh năm 2013 là biểu tượng mạnh mẽ của lòng thương xót và sự phục vụ. Ngài thường xuyên gặp gỡ, ôm hôn người bệnh tật, khuyết tật, nhấn mạnh rằng Giáo hội phải là “Giáo hội nghèo cho người nghèo”.
ĐTC Phanxicô đã cử hành thánh lễ với nghi thức rửa chân tại Nhà Tù Paliano, cách Roma khoảng 65 cây số năm 2017
Đức Phanxicô bắt tay cải tổ Giáo triều Rôma, thành lập Hội đồng Hồng y Cố vấn (C9) để tăng tính minh bạch và hiệu quả. Thông điệp Laudato Si’ (2015) của ngài là bước ngoặt, kêu gọi bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, nhấn mạnh mối liên hệ giữa khủng hoảng môi trường và bất công xã hội. Văn kiện này nhận được sự hưởng ứng rộng rãi từ cộng đồng quốc tế, thúc đẩy hành động chống biến đổi khí hậu.
Mục tử và môn đệ trong thế giới hôm nay
Đức Phanxicô không ngừng thúc đẩy hòa bình và đối thoại liên tôn. Ngài gặp gỡ các lãnh đạo Chính thống giáo, Hồi giáo, Do Thái giáo, và ký “Tài liệu về Tình huynh đệ nhân loại” (2019) với Đại Imam Ahmed el-Tayeb, kêu gọi các tôn giáo chung tay xây dựng hòa bình. Ngài cũng bảo vệ người di dân, tị nạn, chỉ trích chủ nghĩa bài ngoại và kêu gọi thế giới mở lòng đón nhận họ. Chuyến thăm đảo Lampedusa và lời phát biểu tại Liên Hợp Quốc nhấn mạnh thông điệp “không ai là kẻ thừa”.
Ngài đối mặt với khủng hoảng lạm dụng tình dục trong Giáo hội bằng cách thừa nhận sai lầm, xin lỗi nạn nhân và ban hành biện pháp nghiêm khắc như yêu cầu báo cáo lạm dụng, lập cơ chế điều tra độc lập. Dù vậy, một số ý kiến cho rằng các biện pháp chưa đủ mạnh, và quá trình cải tổ vẫn gặp khó khăn.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô ban phép lành Urbi et Orbi tại quảtng truờng Thánh Phêrô năm 2020
Trong đại dịch COVID-19, ngài cầu nguyện tại Quảng trường Thánh Phêrô trống vắng, kêu gọi đoàn kết và hỗ trợ người nghèo. Thông điệp Fratelli Tutti (2020) đề xuất văn hóa gặp gỡ và tình huynh đệ để vượt qua bất công. Tuy nhiên, triều đại ngài cũng đối mặt tranh cãi: người bảo thủ chỉ trích quan điểm tự do về ly dị, người đồng tính; cải cách Giáo triều gặp cản trở từ nội bộ. Dù vậy, ngài kiên định với sứ mạng canh tân Giáo hội.
Mang vào mình mùi chiên
Đức Giáo Hoàng Phanxicô là nhà lãnh đạo có ảnh hưởng vượt xa Giáo hội, đưa Giáo hội trở về tinh thần Tin Mừng: khiêm nhường, phục vụ, dấn thân cho người nghèo. Ngài đấu tranh cho công lý, hòa bình, môi trường, và xây dựng cầu nối giữa các tôn giáo. Là “mục tử”, ngài chăm sóc đoàn chiên yếu đuối; là “môn đệ”, ngài học hỏi và loan báo Tin Mừng. Di sản của ngài – lòng thương xót và hy vọng – sẽ trường tồn.
Ngài kêu gọi mọi người sống yêu thương, phục vụ, xây dựng thế giới công bằng, bền vững. Noi gương ngài, chúng ta hãy trở thành “mục tử” và “môn đệ” trong đời sống, chăm sóc người yếu thế, bảo vệ ngôi nhà chung, và nhớ rằng quyền lực đích thực nằm ở tình yêu và sự phục vụ.
[Dấu ấn vĩnh cửu: …bảo vệ ngôi nhà chung.] Xem thêm: [12 mốc quan trọng của Đức Phanxicô](#link-to-post).Khám phá thêm từ Đường Chân Trời
Đăng ký để nhận các bài đăng mới nhất được gửi đến email của bạn.
