Những gương mặt trên đường Thương Khó

Hành trình Mùa Chay và Tuần Thánh không chỉ là việc nhớ lại một biến cố lịch sử đã qua, mà là bước vào mầu nhiệm Thập Giá – nơi từng gương mặt, từng lời nói, từng hành động của những con người xung quanh Đức Giê-su Ki-tô – Con Thiên Chúa và là Chúa chúng ta – đều phản chiếu một phần tâm hồn của mỗi chúng ta hôm nay. Không ai đứng bên ngoài cuộc Thương Khó, vì chính tội lỗi của chúng ta là nguyên nhân khiến Con Thiên Chúa chịu đóng đinh. Thế nên, việc chiêm ngắm “Những gương mặt trên đường Thương Khó” cũng là hành trình đối diện chính mình trong ánh sáng Lời Chúa và tình yêu cứu độ.

Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!

Minh hoạ các gương mặt trong cuộc Thương Khó Đức Giê-su: Mẹ Maria, Maria Ma-đa-lê-na, Gio-an, Phi-la-tô, Caipha, các tên trộm, đám đông và lính Rô-ma – suy niệm Tuần Thánh do Open AI tạo

Giu-đa Ít-ca-ri-ốt

Tên gọi “Giu-đa” – trong tiếng Híp-ri là Yehudah, nghĩa là “ngợi khen” hay “được ca ngợi”. Một tên gọi mang vẻ cao quý và hy vọng. Thế nhưng, cuộc đời Giu-đa lại là một bi kịch đen tối. “Ít-ca-ri-ốt” được hiểu là người đến từ thành Kê-ri-ốt, vùng Giu-đê, khác với phần lớn các Tông đồ đến từ Ga-li-lê. Điều này có thể gợi ý rằng ông là người mang một cái nhìn chính trị rõ rệt hơn, có những kỳ vọng khác với nhóm môn đệ xuất thân nông dân.

Trong cuộc Thương Khó, Giu-đa đóng một vai trò then chốt – ông là người đã chủ động tìm đến các thượng tế để trao nộp Thầy mình, đổi lấy 30 đồng bạc. Một cái giá rẻ mạt – tương đương với giá một người nô lệ. Có thể Giu-đa không hoàn toàn xấu xa từ đầu. Ông theo Đức Giê-su, được chọn làm Tông đồ, được chia sẻ quyền năng, và đã từng rao giảng Nước Trời. Nhưng ông mang trong mình một hy vọng chính trị: một Đấng Mê-si-a hùng mạnh, đánh đuổi quân Rô-ma, phục hưng Israel. Khi nhận ra Đức Giê-su không đi theo con đường đó – con đường thập giá chứ không phải ngai vàng – Giu-đa thất vọng. Trong một toan tính cuối cùng, ông có thể đã mong Thầy tỏ quyền năng khi bị bắt, để bắt đầu khởi nghĩa. Nhưng điều đó không xảy ra.

Câu nói đánh động nhất của Giu-đa là khi ông ném trả 30 đồng bạc và thốt lên: “Tôi đã phạm tội nộp người vô tội!” (Mt 27,4). Đó là tiếng gào của lương tâm, là lời thú nhận muộn màng của một kẻ vừa ý thức ra hậu quả của sự phản bội. Nhưng thay vì đến với Đức Giê-su, thay vì khóc dưới chân Thập Giá như Phê-rô, ông lại đi thắt cổ mình – một hành động tự kết án, có thể mang theo tâm thức “mắt đền mắt, mạng đền mạng” theo luật Cựu Ước (x. Xh 21,23-25).

Tôi đã phạm tội nộp người vô tội” (Mt 27,4) – Giu-đa, kẻ phản bội, giằng xé giữa sự thật và tuyệt vọng, nắm chặt 30 đồng bạc định mệnh. Ảnh do Flux AI tạo

Câu chuyện của Giu-đa không chỉ đơn thuần là chuyện phản bội. Đó là một lời cảnh tỉnh. Cái chết của ông không phải vì tội phản bội, mà là vì ông tuyệt vọng. Ông không tin vào lòng thương xót của Thầy mình. Trong khi đó, Đức Giê-su trên Thập Giá vẫn mở rộng tay với cả tên trộm lành, thì Giu-đa đã quay lưng trước cơ hội cuối cùng.

Phê-rô

Tên “Phê-rô” xuất phát từ tiếng Hy Lạp Petros – nghĩa là “tảng đá”. Đức Giê-su đã đặt tên này cho ông như lời hứa: “Trên tảng đá này, Thầy sẽ xây Hội Thánh của Thầy” (Mt 16,18). Một tảng đá tưởng chừng vững chắc, nhưng khi cơn bão đến – ông đã lung lay.

Phê-rô, tông đồ trưởng, người từng tuyên xưng: “Thầy là Đấng Ki-tô, Con Thiên Chúa hằng sống” (Mt 16,16), cũng là người tuyên bố dõng dạc: “Dù có phải chết với Thầy, con cũng sẽ không chối Thầy!” (Mt 26,35). Thế nhưng chỉ vài giờ sau, ông đã ba lần chối Thầy trong sân dinh thượng tế. Trước một tớ gái, ông thốt lên: “Không phải đâu!” (Lc 22,57). Một câu nói ngắn nhưng nặng nề – như nhát dao cắt đứt mối tương quan thân thiết với Thầy mình.

Nhưng điều thay đổi tất cả là cái nhìn của Đức Giê-su sau lần chối thứ ba. Không một lời trách móc, chỉ là ánh mắt – ánh mắt của tình yêu và tha thứ. Phê-rô đã bật khóc – những giọt nước mắt của một tảng đá bị vỡ ra để trở thành nơi Chúa xây đắp Hội Thánh. Và cũng chính ông, sau biến cố Phục Sinh, được Chúa hỏi ba lần: “Con có yêu Thầy không?” – để mỗi lần yêu là một lần chữa lành vết thương từ chối trước đó.

Không phải đâu!” (Lc 22,57) – Phê-rô đã chối Thầy, nhưng cũng là người đã khóc và được phục hồi bởi ánh mắt của lòng thương xót. Ảnh do Flux AI tạo

Chúng ta cũng từng là Phê-rô – có khi dũng cảm, có khi run sợ. Nhưng bài học của ông là lời mời gọi: hãy để nước mắt ăn năn mở ra cánh cửa ơn tha thứ. Đức Ki-tô không bao giờ từ bỏ ai thật lòng quay về.

Phi-la-tô

Tên “Phi-la-tô” (Pontius Pilatus) bắt nguồn từ tiếng Latinh, có thể mang nghĩa là “người mang ngọn giáo” – biểu tượng cho uy quyền. Là tổng trấn Rô-ma tại Giu-đê, ông nắm toàn quyền xét xử, kể cả quyền sinh sát. Và chính ông là người đưa ra bản án đóng đinh Đức Giê-su, dù lòng biết rõ Người vô tội.

“Này là Người!” (Ga 19,5) – lời của Phi-la-tô như một tiếng kêu vừa thương cảm, vừa bất lực. Ông thấy Đức Giê-su, sau khi bị đánh đòn, đội vòng gai, máu me đầm đìa – nhưng vẫn giữ sự điềm tĩnh đến lạ thường. Trong khoảnh khắc ấy, ông dường như hiểu: người đang đứng trước mặt mình là một người không thuộc về thế gian này. Khi Đức Giê-su nói: “Ai thuộc về sự thật thì nghe tiếng Ta”, ông đã hỏi: “Sự thật là gì?” (Ga 18,38). Một câu hỏi đầy triết lý, nhưng lại không chờ câu trả lời.

Rốt cùng, ông chọn rửa tay – một cử chỉ tượng trưng cho việc gạt bỏ trách nhiệm, dù sự thật vẫn hiển hiện. “Ta đã viết là đã viết!” (Ga 19,22) – lời khẳng định mang vẻ cứng rắn, nhưng thật ra chỉ là một lần nữa trốn tránh lương tâm.

“Này là Người!” (Ga 19,5) – Phi-la-tô, người đối diện với Sự Thật nhưng chọn rửa tay. Cái giá của sự do dự là một bản án bất công. Ảnh do Flux AI tạo.

Phi-la-tô là hình ảnh của lương tâm bị khuất phục bởi sợ hãi. Có bao lần ta cũng biết điều đúng, nhưng chọn cách im lặng hoặc chiều theo đám đông? Khi sự thật trở nên bất tiện, ta có dám đứng về phía nó? Hay ta cũng “rửa tay” như Phi-la-tô?

Maria Ma-đa-lê-na

Tên “Maria” trong tiếng Híp-ri là Miryam, còn “Ma-đa-lê-na” ám chỉ quê quán của bà – thành Magdala bên bờ hồ Ga-li-lê. Bà từng bị quỷ ám – theo Tin Mừng, “bảy quỷ đã xuất khỏi bà” (Lc 8,2) – một con số tượng trưng cho sự trói buộc hoàn toàn trong tội lỗi. Nhưng rồi bà được giải thoát và trở thành người môn đệ đầy lòng trung thành.

Maria Ma-đa-lê-na có mặt dưới chân Thánh Giá, đứng đó khi nhiều môn đệ đã bỏ trốn. Bà là người đầu tiên đến mộ Chúa lúc trời còn tối, và cũng là người đầu tiên được Đức Giê-su phục sinh hiện ra. Khi thấy xác Thầy không còn trong mộ, bà bật khóc. Đức Giê-su gọi tên bà: “Maria!” – và bà lập tức quay lại, thưa: “Ráp-bu-ni!” – nghĩa là “Thưa Thầy!” (Ga 20,16).

Tiếng gọi “Maria!” ấy không chỉ là lời chào, mà là một lời đánh thức, một tiếng gọi linh hồn. Bà nhận ra Thầy – không phải bằng mắt, mà bằng tình yêu. Chính bà đã được sai đi loan báo Tin Mừng Phục Sinh cho các Tông đồ – vì thế, Giáo Hội gọi bà là “Tông đồ của các Tông đồ” (Apostola Apostolorum).

Maria Ma-đa-lê-na cho thấy: người đã được tha nhiều thì yêu nhiều (Lc 7,47). Và tình yêu ấy có sức biến đổi cả cái chết. Khi tôi yêu mến Thiên Chúa đủ mạnh, tôi sẽ không sợ hãi đêm tối của Thập Giá, vì tôi biết bình minh của Phục Sinh đang tới gần.

Tên trộm lành

Tên ông không được nhắc trong Kinh Thánh, nhưng truyền thống gọi là Dismas – có nghĩa là “người hướng thiện” hoặc “bình an”. Là một kẻ bị kết án tử hình, ông treo mình trên thập giá bên phải Đức Giê-su, trong tình trạng đau đớn và xấu hổ.

Khác với tên trộm còn lại, Dismas không nhạo báng Đức Giê-su. Trái lại, ông nhìn nhận sự công bằng nơi bản án dành cho mình, và tuyên xưng niềm tin: “Lạy Ngài, khi vào Nước của Ngài, xin nhớ đến tôi.” (Lc 23,42). Một lời cầu nguyện giản đơn nhưng chứa đầy hy vọng và khiêm nhường. Đức Giê-su đã trả lời ngay: “Hôm nay, anh sẽ ở với tôi trên Thiên Đàng.” (Lc 23,43)

Không phải ngày mai, không phải sau khi thanh luyện, mà hôm nay – vì lòng tin cuối cùng đã mở lối cho ân sủng. Dismas là hình ảnh của mọi tội nhân biết sám hối – người cho thấy ơn cứu độ không phải là phần thưởng của những kẻ hoàn hảo, mà là quà tặng cho những ai biết tin tưởng.

“Thưa Thầy!” – Tình yêu không rời Thập Giá. Maria Ma-đa-lê-na là hình ảnh của linh hồn được tha thứ, yêu mến và trung tín đến cùng. Ảnh do Open AI tạo.

Trong những giây phút tăm tối, tôi có dám tin rằng Chúa vẫn lắng nghe tôi không? Tôi có can đảm để thưa: “Lạy Ngài, xin nhớ đến con”?