Ngày 20 tháng 7 năm 1969 đã đi vào lịch sử nhân loại như một cột mốc không thể phai mờ. Trong khuôn khổ chuyến bay vũ trụ Apollo 11 của Hoa Kỳ, chỉ huy trưởng Neil Armstrong cùng phi công mô-đun Mặt Trăng Edwin “Buzz” Aldrin, Jr. đã trở thành những người đầu tiên thực hiện thành công việc hạ cánh xuống Mặt Trăng và đi những bước chân đầu tiên trên bề mặt của nó. Sứ mệnh này chính là thành tựu đỉnh cao của toàn bộ chương trình Apollo, một dự án thể hiện cam kết khổng lồ của cả một quốc gia nhằm chiến thắng Liên Xô trong cuộc đua không gian. Tính chung, chương trình Apollo đã đưa 24 phi hành gia bay tới thiên thể này, trong đó 12 người đã có vinh dự đi bộ trên đó. Theo kế hoạch, di sản này sẽ được tiếp nối bởi chương trình không gian Artemis, với mục tiêu đưa các phi hành gia NASA quay trở lại nơi đây trước năm 2025.
Sứ Mệnh Apollo 11 Bắt Đầu Hành Trình Lịch Sử
Bắt đầu từ khoảnh khắc rời bệ phóng vào ngày 16 tháng 7 năm 1969, từ Bệ phóng 39A tại Mũi Kennedy (nay là Mũi Canaveral), Florida, gã khổng lồ Saturn V đã bắt đầu hành trình lịch sử. Trước sự chứng kiến của hàng trăm ngàn người và sự theo dõi của hàng trăm triệu khán giả toàn cầu qua truyền hình, tên lửa cao 111 mét, nặng 3.038.500 kg này đã có một màn trình diễn hoàn hảo.
Hành trình đến Mặt Trăng của phi hành đoàn, bao gồm Armstrong, Aldrin, và phi công mô-đun chỉ huy Michael Collins, đã diễn ra suôn sẻ đến không ngờ. Thao tác đưa tàu vào quỹ đạo chuyển tiếp đến Mặt Trăng được thực hiện chính xác đến mức NASA đã quyết định hủy bỏ ba trong số các lần điều chỉnh quỹ đạo đã được lên kế hoạch. Sự phấn khích của phi hành đoàn được thể hiện rõ qua lời của Armstrong: “Chiếc Saturn này đã cho chúng tôi một chuyến đi tuyệt vời… Thật là đẹp!”
Sau khi tách khỏi tên lửa đẩy, tầng thứ ba của Saturn tiếp tục khai hỏa lần cuối, đưa phi hành đoàn vào cuộc du hành dài 376.400 km. Họ đã tiến hành một trong những thao tác phức tạp nhất: chuyển vị và ghép nối. Mô-đun chỉ huy Columbia, cùng với mô-đun dịch vụ, đã được xoay 180 độ để kết nối và nhẹ nhàng kéo mô-đun Mặt Trăng Eagle ra khỏi khoang chứa của nó. Khi tiến vào vùng ảnh hưởng của Mặt Trăng, phi hành đoàn đã kích hoạt động cơ để giảm tốc, cho phép con tàu bị bắt vào quỹ đạo. Ban đầu, Apollo 11 bay theo một quỹ đạo hình elip ở độ cao từ 114 đến 313 km, sau đó được tinh chỉnh thành một quỹ đạo gần như tròn, cách bề mặt từ 100 đến 122 km.
Cú Hạ Cánh Nghẹt Thở Trên Biển Tĩnh Lặng
Buổi sáng định mệnh ngày 20 tháng 7, Armstrong và Aldrin di chuyển qua một đường hầm nối để vào bên trong “ngôi nhà” tạm thời của họ trên Mặt Trăng: mô-đun Eagle. Khi bay đến vòng quỹ đạo thứ 12, Eagle tách khỏi tàu mẹ Columbia, bắt đầu hành trình độc lập của mình. Collins ở lại trên quỹ đạo cùng Columbia, trong khi Armstrong và Aldrin điều khiển Eagle thực hiện một cú đốt động cơ để chuyển sang quỹ đạo hạ cánh, với điểm cận nguyệt chỉ cách bề mặt 15.000 mét.
Từ độ cao này, họ bắt đầu giai đoạn hạ cánh bằng động cơ đầy căng thẳng. Thử thách ập đến khi máy tính dẫn đường liên tục phát ra cảnh báo “1201” và “1202”, báo hiệu bộ nhớ bị quá tải. Tại Trung tâm Điều khiển Sứ mệnh ở Houston, dựa trên sự tin tưởng vào các buổi huấn luyện mô phỏng, họ đã đưa ra quyết định táo bạo: tiếp tục hạ cánh. Khi chỉ còn cách bề mặt khoảng 150 mét, kinh nghiệm của một phi công thực thụ đã tỏa sáng. Armstrong nhận thấy hệ thống tự động đang đưa họ đến một miệng núi lửa đầy đá tảng, ông lập tức nắm quyền điều khiển thủ công.
Trong khoảng 90 giây nghẹt thở, Armstrong cho Eagle lơ lửng trên bề mặt, dùng hệ thống điều khiển phản lực để di chuyển con tàu theo phương ngang, tìm kiếm một bãi đáp lý tưởng. Khi các đầu dò dài 172 cm dưới chân đáp chạm đất, một đèn báo trong buồng lái bật sáng. Một giây sau, động cơ hạ cánh được tắt. Qua ô cửa sổ, hai phi hành gia chứng kiến một lớp bụi mịn bị thổi tung ra mọi hướng. Và rồi, giọng nói của Armstrong vang lên, truyền đi khắp Trái Đất vào lúc 4:17 chiều (giờ EDT): “Houston, đây là Căn cứ Tranquility. Đại bàng đã hạ cánh.” Họ đã thành công đáp xuống Biển Tĩnh Lặng, một khu vực được lựa chọn vì sự bằng phẳng.
Ngay sau khi hạ cánh, Armstrong và Aldrin lập tức tiến hành các quy trình kiểm tra hệ thống, mô phỏng thao tác cất cánh khẩn cấp để đề phòng bất trắc có thể xảy ra. Khoảng 6 giờ chiều, sau khi xác nhận Eagle đã ở trạng thái ổn định, Trung tâm Điều khiển Sứ mệnh tại Houston đã cho phép phi hành đoàn bỏ qua thời gian nghỉ ngơi, bước vào giai đoạn chuẩn bị cho chuyến đi bộ ngoài không gian (EVA). Trong thời gian này, Buzz Aldrin – vốn là một trưởng lão của Nhà thờ Trưởng lão – đã thực hiện một nghi lễ tôn giáo cá nhân và thầm lặng: ông đọc kinh thánh và cử hành Lễ Hiệp thông ngay trên Mặt Trăng, đánh dấu nghi lễ tôn giáo đầu tiên của loài người trên một thiên thể khác. Sau đó, hai phi hành gia ăn bữa đầu tiên trên Mặt Trăng và dành hàng giờ tiếp theo cho việc mặc bộ đồ vũ trụ A7L, kiểm tra hệ thống hỗ trợ sự sống, giảm áp suất cabin của Eagle, chuẩn bị kỹ lưỡng cho cuộc dạo bộ lịch sử ngoài không gian.
Vào lúc 10:56 tối (giờ EDT) cùng ngày, Neil Armstrong mở cửa và bước những bước đầu tiên trên Mặt Trăng, cất lên câu nói sẽ mãi vang vọng: “Đây là một bước đi nhỏ của [một] con người, nhưng là một bước nhảy vọt khổng lồ của nhân loại.” (Do xúc động, ông đã vô tình bỏ qua mạo từ “a” trong câu nói đã chuẩn bị).
Phi hành gia Buzz Aldrin đi bộ trên bề mặt Mặt Trăng, khoảnh khắc huyền thoại của nhân loại trong sứ mệnh Apollo 11 (1969). Phản chiếu trong kính là Neil Armstrong . Nguồn NASA 
Dấu chân đầu tiên của phi hành gia trên bề mặt Mặt Trăng – biểu tượng bất hủ của sứ mệnh Apollo 11 và tinh thần chinh phục vũ trụ của nhân loại (20/7/1969). Nguồn NASA 
Phi hành gia Buzz Aldrin thực hiện nghi thức chào cờ Hoa Kỳ trên bề mặt Mặt Trăng, bên cạnh mô-đun hạ cánh Apollo 11 – dấu mốc lịch sử không thể phai mờ của nhân loại (20/7/1969). Nguồn NASA
Chuyến đi bộ ngoài không gian của họ chính thức bắt đầu vào 10:39 tối khi cửa mô-đun Eagle được mở ra. Armstrong xuống trước, mang theo máy quay truyền hình, cho phép hàng trăm triệu người trên Trái Đất theo dõi trực tiếp khoảnh khắc lịch sử.
Việc đầu tiên Armstrong làm khi đặt chân xuống bề mặt là thu thập mẫu đất khẩn cấp – biện pháp dự phòng để chắc chắn có vật mẫu mang về nếu sứ mệnh phải kết thúc đột ngột. Khoảng 11:11 đêm, Aldrin bắt đầu leo xuống thang, chỉ ít phút sau cũng đặt chân lên Mặt Trăng và thốt lên: “Magnificent desolation” – Sự hoang tàn tráng lệ.
Cùng nhau, họ cắm quốc kỳ Hoa Kỳ, dù gặp khó khăn do lớp đất cứng, cột cờ chỉ cắm được sâu vài inch. Ngay sau đó, họ nhận cuộc gọi trực tiếp từ Tổng thống Mỹ Richard Nixon. Hai người triển khai các thiết bị khoa học: địa chấn kế thụ động, gương phản xạ laser để đo khoảng cách Trái Đất – Mặt Trăng, và một tấm lá nhôm bẫy các hạt gió mặt trời.
Họ dùng xẻng, kẹp, ống khoan để thu thập tổng cộng 21,5 kg đá và đất, đóng vào hộp đặc biệt. Trước khi kết thúc chuyến đi bộ, Armstrong và Aldrin để lại trên bề mặt Mặt Trăng một chiếc túi nhỏ chứa miếng vá của sứ mệnh Apollo 1, hai huy chương của các nhà du hành Liên Xô đã qua đời (Yuri Gagarin, Vladimir Komarov), và một đĩa silicon chứa thông điệp thiện chí từ lãnh đạo của 73 quốc gia.
Cuối cùng, Aldrin leo trở lại vào Eagle trước, Armstrong theo sau. Toàn bộ thời gian ở ngoài là 2 giờ 31 phút.
Trở Về An Toàn Và Di Sản Cho Hậu Thế
Neil Armstrong mô tả bề mặt là “mịn và dạng bột”, và việc đi lại không hề khó khăn. Khoảng 20 phút sau, Buzz Aldrin cũng bước ra, cùng người đồng đội chiêm ngưỡng khung cảnh hùng vĩ.
Sau khi kết thúc EVA, Armstrong và Aldrin trở lại Eagle, tái điều áp cabin, tháo bỏ bộ đồ vũ trụ và nghỉ ngơi ngắn ngủi trong điều kiện chật chội, lạnh giá. Họ gần như không ngủ được vì phấn khích và bất tiện. Sau bảy giờ, hai người hoàn tất các bước kiểm tra cuối cùng, chuẩn bị cất cánh rời khỏi Mặt Trăng bằng tầng trên của Eagle. Động cơ khai hỏa lúc 1:54 chiều ngày 21/7, đưa họ gặp lại Columbia do Collins điều khiển trên quỹ đạo, hoàn tất chu trình vĩ đại. Tổng cộng, họ đã ở lại bề mặt Mặt Trăng 21 giờ 36 phút.
Sau đó, hai phi hành gia quay trở lại Eagle, sử dụng tầng trên của nó như một bệ phóng để bay lên quỹ đạo, thực hiện các thao tác và ghép nối lại với tàu Columbia. Ngay sau đó, chuyến đi trở về Trái Đất bắt đầu.
Ngày 24 tháng 7, khoang chỉ huy của Apollo 11 đã hạ cánh an toàn xuống Thái Bình Dương, cách Hawaii khoảng 1.400 km về phía tây. Ngay lập tức, ba phi hành gia được đưa vào quy trình cách ly nghiêm ngặt, bắt đầu từ một chiếc xe chuyên dụng trên tàu cứu hộ. Sau đó, họ được máy bay đưa đến Trung tâm Tàu vũ trụ có người lái ở Houston. Tại đây, họ được chuyển vào Phòng thí nghiệm Tiếp nhận Mặt Trăng, một cơ sở rộng lớn gồm 58 phòng. Quá trình cách ly kéo dài 21 ngày kể từ thời điểm họ rời Mặt Trăng, nhằm hai mục đích: kiểm tra xem họ có mang theo bất kỳ mầm bệnh nào từ không gian hay không, và để tiến hành các phân tích khoa học sơ bộ đối với những mẫu vật vô giá mà họ đã mang về.
Thống Kê Số Phi Hành Gia Dự Án Apollo (Apollo 8–17)
| Nhóm Phi Hành Gia | Số Lượng | Tên Tiêu Biểu | Ghi Chú |
|---|---|---|---|
| Đã đặt chân lên Mặt Trăng (EVA) | 12 người | Neil Armstrong, Buzz Aldrin… | Từ Apollo 11, 12, 14, 15, 16, 17 |
| Bay đến quỹ đạo Mặt Trăng, không hạ cánh | 12 người | Michael Collins, Jim Lovell… | Bao gồm phi công tàu mẹ + các sứ mệnh Apollo 8, 10, 13 |
| Bay 2 lần tới Mặt Trăng (tất cả các hình thức) | 3 người | Jim Lovell, John Young, Gene Cernan | Duy nhất Gene Cernan hạ cánh cả hai lần |
| Từng hạ cánh và từng điều khiển tàu mẹ | 2 người | John Young, Gene Cernan | Trải nghiệm đầy đủ cả quỹ đạo & bề mặt |
| Tổng số phi hành gia bay tới Mặt Trăng | 24 người | — | Không bao gồm các phi hành gia huấn luyện |
Cùng xem lại video tóm tắt về sự kiện này:
Video do Nasa lưu trữ: Video Apollo 11 HD – NASA
Khám phá thêm từ Đường Chân Trời
Đăng ký để nhận các bài đăng mới nhất được gửi đến email của bạn.
Bạn phải đăng nhập để bình luận.