Tà Pạ Ruộng Thang Đẹp Và Nét Khmer Cổ

An Giang, một miền châu thổ trù phú và linh thiêng nơi cực Tây Nam của Tổ quốc, không chỉ làm say lòng người bởi những huyền thoại Thất Sơn kỳ vĩ hay những lễ hội truyền thống rộn rã, mà còn ẩn giấu những viên ngọc quý của thiên nhiên và văn hóa. Một trong số đó, Tà Pạ tại thị trấn Tri Tôn, hiện lên như một bức họa đồng quê tuyệt mỹ, nơi những thửa ruộng bậc thang độc nhất vô nhị của vùng Cửu Long Giang uốn lượn mềm mại, hòa quyện cùng nét kiến trúc Khmer trầm mặc, cổ kính và đời sống dung dị, chan hòa của cộng đồng người bản địa.

Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!

Tà Pạ – Kỳ Quan Ruộng Bậc Thang Độc Đáo Giữa Lòng Đồng Bằng An Giang

Giữa sự mênh mông, bằng phẳng đặc trưng của châu thổ miền Tây, sự xuất hiện của những thửa ruộng bậc thang tại Tà Pạ tựa như một nét chấm phá diệu kỳ, một “của hiếm” mà thiên nhiên ưu ái ban tặng cho vùng đất An Giang.

Tọa lạc dưới chân ngọn núi Tà Pạ (vốn xưa cao khoảng 120 mét, nay chỉ còn chừng 45 mét sau những biến thiên của thời gian và tác động của con người) và núi Cô Tô sừng sững, những thửa ruộng này không chỉ là một cảnh quan nông nghiệp mà còn là một minh chứng cho sự thích ứng tài tình của con người với điều kiện tự nhiên.

Không giống vẻ gồ ghề, góc cạnh thường thấy ở vùng cao Tây Bắc, ruộng bậc thang Tà Pạ lại mang một vẻ đẹp uyển chuyển, tròn trịa, những đường cong mềm mại tựa vân tay của đất mẹ, ôm ấp lấy triền đồi.

Phong cảnh Tà Pạ mùa lúa chín, được tạo bởi GPT

Vẻ đẹp của ruộng bậc thang Tà Pạ biến ảo diệu kỳ qua bốn mùa, mỗi mùa một sắc thái riêng, quyến rũ lòng người.

• Khi mùa nước đổ về, khoảng từ tháng 9 đến tháng 11, mặt ruộng ngập tràn nước, lấp loáng như những tấm gương khổng lồ phản chiếu cả bầu trời trong xanh, mây trắng lững lờ, tạo nên một khung cảnh “gương trời gương đất” huyền ảo.
• Tiếp đó, khi mùa mạ non (khoảng tháng 4 đến tháng 7), cả một không gian rộng lớn được phủ lên một màu xanh non tơ, mơn mởn đầy sức sống, xen kẽ là những hàng thốt nốt vươn cao, loài cây biểu tượng cho hồn cốt của xứ An Giang.
• Nhưng có lẽ, Tà Pạ đẹp nhất, rực rỡ nhất là khi mùa lúa chín vàng (thường từ tháng 8 đến cuối tháng 11, tùy theo vụ). Cả cánh đồng như được khoác lên mình tấm áo hoàng bào óng ả, hương lúa mới thơm ngát lan tỏa trong không gian.

Điểm đặc biệt làm nên sự đa dạng, sống động cho bức tranh mùa vàng Tà Pạ chính là tập quán “làm ruộng vần công” của đồng bào Khmer. Với cách thức canh tác theo từng khu vực, mỗi thửa ruộng có thời điểm gieo cấy, thu hoạch khác nhau, tạo nên những mảng màu đan xen kỳ thú: chỗ thì xanh rì của lúa non, nơi lại hanh vàng của lúa trổ đòng, chỗ thì vàng rực của lúa chín tới, và cả những khoảnh nâu sẫm của gốc rạ sau thu hoạch. Tất cả hòa quyện, tạo nên một bức tranh đa sắc màu, sống động và vô cùng ấn tượng.

Đằng sau vẻ đẹp thơ mộng ấy là cả một quá trình lao động sáng tạo, là trí tuệ và kinh nghiệm được đúc kết qua bao đời của người Khmer Tri Tôn. Họ đã khéo léo chinh phục triền đồi dốc để tạo nên những bậc thang canh tác, áp dụng kỹ thuật dẫn nước từ khe suối hay giữ nước mưa một cách tài tình, vừa đảm bảo đủ độ ẩm cho cây lúa phát triển, vừa hạn chế tối đa sự xói mòn của đất đai. Nền đất Tà Pạ chủ yếu là đá ong và đất pha sét nhẹ, có khả năng thoát nước nhanh nhưng vẫn giữ ẩm tốt, kết hợp với lớp đất núi màu mỡ, rất thích hợp cho việc trồng lúa.

Cảnh đồng quê Tà Pạ thanh bình trong một ngày nắng đẹp, được tạo bởi Gemini.

Người Khmer còn áp dụng phương thức canh tác nhiều vụ, xen canh lúa với các loại rau màu, hoa màu khác, góp phần tạo nên một hệ sinh thái nông nghiệp bền vững, cho ra những hạt gạo nếp dẻo thơm, gạo tẻ trắng ngần mang hương vị đặc trưng của vùng đất bán sơn địa này.

Chùa Tà Pạ – Bảo Tàng Kiến Trúc và Nét Hồn Văn Hóa Khmer Sâu Đậm

Nằm trên đỉnh đồi Tà Pạ, soi bóng xuống những thửa ruộng bậc thang thanh bình, chùa Tà Pạ (tên Khmer là Wath Phnom Tà Pạ, hay còn gọi là chùa Núi) là một công trình kiến trúc Phật giáo Nam Tông Khmer tiêu biểu, một điểm tựa tâm linh vững chãi và là niềm tự hào của người dân địa phương. Ngôi chùa như một nét chấm phá cổ kính, uy nghiêm giữa khung cảnh thiên nhiên hữu tình, mang đậm dấu ấn văn hóa đặc sắc.

Chùa Phnom Ta Pa nằm trên ngọn núi Tà Pạ nên người dân thường gọi là chùa Tà Pạ. ẢNH: SƯ CHAU SARUONL. Coppy từ báo Thanh Niên

Kiến trúc chùa Tà Pạ tuân thủ nghiêm ngặt những quy tắc truyền thống của chùa Khmer Nam Tông với phần chánh điện được xây dựng trên nền cao, mái chùa gồm nhiều lớp chồng lên nhau, cong vút ở bốn góc và thu nhỏ dần lên đỉnh, tạo thành ngọn tháp cao vút. Đầu mái được trang trí bằng hình tượng thần rắn Naga cách điệu, ngói lợp long vân ngư rực rỡ. Từng chi tiết nhỏ như các cột trụ, tường, cửa đều được chạm trổ, điêu khắc những hoa văn, họa tiết tinh xảo, kể lại các câu chuyện về cuộc đời Đức Phật hay các biểu tượng mang ý nghĩa linh thiêng trong văn hóa Khmer.

Chùa Tà Pạ không chỉ là một công trình kiến trúc độc đáo mà còn là trung tâm của đời sống văn hóa, tín ngưỡng và giáo dục của cộng đồng người Khmer tại xã Núi Tô và các vùng lân cận. Trải qua nhiều giai đoạn lịch sử, từ một am thờ đơn sơ, chùa đã được các vị sư sãi và Phật tử gần xa đóng góp công sức, trí tuệ để trùng tu, tôn tạo nhiều lần (trong đó có 4 lần trùng tu lớn, lần hoàn thiện gần nhất vào cuối năm 2019 đã mang lại diện mạo khang trang, bề thế như ngày nay).

Đây là nơi diễn ra các nghi lễ Phật giáo quan trọng, các lễ hội truyền thống đặc sắc của người Khmer như Tết Chol Chnam Thmay, lễ Dolta, lễ hội Ok Om Bok, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia. Ngôi chùa còn là nơi dạy chữ Khmer, giáo lý nhà Phật cho con em trong phum sóc, góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Cách chùa Tà Pạ không xa, một điểm đến cảnh quan không thể bỏ qua là Hồ Tà Pạ, thường được ví von là “Tuyệt Tình Cốc” của miền Tây. Hồ được hình thành từ quá trình khai thác đá trước đây, nay trở thành một hồ nước nhân tạo với vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng. Làn nước hồ trong xanh màu ngọc bích, có thể nhìn thấy tận đáy, phẳng lặng như gương, bao quanh là những vách đá nhiều màu sắc do vết cắt khai thác tạo nên.

Vẻ đẹp của Hồ Tà Pạ, kết hợp với không gian thanh tịnh của chùa và sự kỳ vĩ của ruộng bậc thang, tạo nên một quần thể du lịch hấp dẫn, mang đến cho du khách những trải nghiệm khó quên.

Tà Pạ, với sự hòa quyện tuyệt vời giữa cảnh quan thiên nhiên độc đáo, thành quả lao động sáng tạo của con người và chiều sâu của văn hóa Khmer, thực sự là một viên ngọc quý của vùng đất An Giang. Đến với Tà Pạ không chỉ là để chiêm ngưỡng những thửa ruộng bậc thang kỳ vĩ hay vẻ đẹp cổ kính của ngôi chùa Khmer, mà còn là để cảm nhận được nhịp sống bình dị, tấm lòng hiếu khách của người dân và hiểu thêm về một nền văn hóa giàu bản sắc. Đây chắc chắn là một điểm đến mang lại nhiều giá trị và cảm xúc cho bất kỳ ai đặt chân đến khám phá vùng Thất Sơn huyền bí.