Truyện Mộc Tinh

Thuở xưa, trong địa phận Phong Châu¹ có một cây đại thụ tên là Chiên Đàn², cao nghìn tầng, cành lá sum suê trải rộng không biết bao nhiêu dặm. Trên cây có loài chim thước làm tổ, nên vùng đất đó được gọi là Bạch Hạc³. Cây Chiên Đàn sống qua hàng nghìn năm, đến khi khô héo thì hóa thành yêu tinh. Yêu tinh này tuy hung dữ, nhưng đôi khi cũng thương xót dân lành.

Kinh Dương Vương⁴ đã dùng phép thuật đánh bại yêu tinh, nhưng nó lại biến hóa khôn lường, lúc ẩn lúc hiện, thường xuyên bắt người ăn thịt. Người dân phải lập đền thờ, cầu cúng yêu quái. Hàng năm, cứ đến ngày 30 tháng Chạp, người dân phải dâng một người sống làm vật tế, yêu quái mới chịu buông tha, để cho dân làng được yên ổn. Người đời truyền tai nhau gọi yêu quái là Thần Xương Cuồng⁵.

Vùng đất phía Tây Nam, gần nước Mi Hầu⁶, có một bộ tộc người Lào sinh sống. Người dân nước này bắt người Lào ở vùng Bà Lộ Man⁷ (nay là Phủ Diễn Châu) để tế thần. Năm nào cũng vậy, cứ đến ngày 30 tháng Chạp, họ lại mang một người Lào đến tế Thần Xương Cuồng.

Vào thời Tần Thủy Hoàng⁸, Nhâm Ngao⁹ được cử sang làm quan Lệnh Long Xuyên¹⁰. Nhâm Ngao bãi bỏ tục lệ dâng người sống tế thần. Thần Xương Cuồng nổi giận, giết chết Nhâm Ngao. Từ đó về sau, người dân càng cúng tế thần linh cẩn thận hơn.

Đến đời Đinh Tiên Hoàng¹¹, có một vị Pháp sư tên là Dũ Văn Mâu¹² người Trung Quốc, đạo hạnh cao thâm. Ông đã ngoài tám mươi tuổi, từng chu du qua nhiều nước, thông thạo nhiều ngôn ngữ và luyện được phép thuật “nanh vàng răng đồng”. Vua Đinh Tiên Hoàng tiếp đãi ông rất trọng thị. Dũ Văn Mâu bày kế cho nhà vua dùng mưu mẹo dụ Thần Xương Cuồng rồi tiêu diệt nó.

Hình minh họa Thần Xương Cuồng do Imagen 3 AI tạo

Dũ Văn Mâu bày ra các trò ảo thuật để thu hút sự chú ý của Thần Xương Cuồng, gọi là: Thượng kỵ, Thượng can, Thượng thát, Thượng toái, Thượng câu, Thượng hiểm. Khi thì làm người đi trên dây, khi thì làm đứa trẻ con hát. Cứ đến tháng 11 hàng năm, người dân lại dựng một cái đài cao (Phi lâu) cao 12 trượng, giữa đài có một cây cột. Họ dùng gai đan thành một sợi dây lớn, dài 136 trượng 3 thước, bên ngoài bọc mây, hai đầu dây chôn chặt xuống đất, đoạn giữa vắt lên cây cột.

Pháp sư bịt khăn đen, mặc quần đen, đi trên dây một cách nhanh nhẹn mà không bị ngã, đó gọi là Thượng kỵ. Hoặc họ lấy một sợi dây dài 150 trượng, chia làm ba nhánh, hai người cầm cờ đi trên dây, gặp nhau ở ngã ba thì tránh nhau, lên xuống nhịp nhàng mà không bị ngã, đó gọi là Thượng can.

Có lúc, họ lấy một tấm gỗ lớn, vuông vức, đặt trên một cây cột cao 17 thước. Pháp sư leo lên cột, nhảy múa trên tấm gỗ mà không hề sợ hãi, đó gọi là Thượng thát. Hoặc họ dùng tre đan thành một cái lồng giống như nơm cá, dài 3 thước, chu vi 4 thước. Pháp sư nhảy vào trong lồng, đứng dậy mà không bị ngã, đó gọi là Thượng toái.

Họ còn làm trò người cưỡi ngựa phi nhanh, rồi cúi xuống nhặt đồ vật dưới đất mà không bị ngã, gọi là Lạc mã. Hoặc một người nằm ngửa, dùng chân đỡ một cây sào dài, cho đứa trẻ leo lên, gọi là Thượng can, Thượng hiểm. Cuối cùng là trò Xướng nghi, tập hợp trẻ con lại đánh chiêng, gõ trống, ca hát, nhảy múa ồn ào, rồi giết các con vật tế thần.

Thần Xương Cuồng bị thu hút bởi những trò chơi này, liền đến xem và ăn thịt các con vật tế. Lợi dụng lúc yêu quái mất cảnh giác, Pháp sư niệm chú, rút gươm chém chết Thần Xương Cuồng cùng đoàn tùy tùng.

Từ đó, người dân không còn phải dâng người sống tế thần nữa, cuộc sống trở nên yên bình.

Giải nghĩa:

1. Phong Châu: Kinh đô đầu tiên của nước Văn Lang, nay thuộc huyện Bạch Hạc, tỉnh Phú Thọ.
2. Chiên Đàn: Tên một loại cây cổ thụ.
3. Bạch Hạc: Tên một vùng đất thuộc huyện Bạch Hạc, tỉnh Phú Thọ.
4. Kinh Dương Vương: Vị vua đầu tiên của nước Xích Quỷ.
5. Thần Xương Cuồng: Tên gọi khác của yêu tinh do cây Chiên Đàn hóa thành.
6. Mi Hầu: Tên một quốc gia cổ đại, chưa rõ vị trí chính xác.
7. Bà Lộ Man: Tên một vùng đất cổ, nay thuộc Phủ Diễn Châu, tỉnh Nghệ An.
8. Tần Thủy Hoàng: Vị hoàng đế đầu tiên của Trung Quốc, người đã thống nhất đất nước và xây dựng Vạn Lý Trường Thành.
9. Nhâm Ngao: Tướng của Tần Thủy Hoàng, được cử sang cai trị vùng đất nay thuộc Việt Nam.
10. Lệnh Long Xuyên: Chức quan cai quản vùng đất Long Xuyên (chưa rõ vị trí chính xác).
11. Đinh Tiên Hoàng: Vị vua sáng lập triều đại nhà Đinh trong lịch sử Việt Nam.
12. Dũ Văn Mâu: Pháp sư người Trung Quốc, người đã giúp vua Đinh Tiên Hoàng tiêu diệt yêu tinh Thần Xương Cuồng.

Lời bàn:

Truyện Mộc Tinh là một câu chuyện truyền thuyết hấp dẫn, phản ánh cuộc đấu tranh của con người chống lại các thế lực siêu nhiên trong tự nhiên. Hình ảnh cây Chiên Đàn cổ thụ hóa thành yêu tinh, bắt người ăn thịt tượng trưng cho những hiểm họa rình rập con người thời xưa. Câu chuyện cũng thể hiện trí thông minh và lòng dũng cảm của con người khi tìm cách chế ngự yêu quái, bảo vệ cuộc sống.

Nhân vật Dũ Văn Mâu với tài phép thuật cao cường đã giúp vua Đinh Tiên Hoàng tiêu diệt yêu tinh, mang lại bình yên cho đất nước. Câu chuyện ca ngợi sự mưu trí, khéo léo của con người trong việc ứng phó với những tình huống khó khăn.

Tuy nhiên, cũng cần nhớ rằng đây là một truyền thuyết, mang nhiều yếu tố hư cấu. Chúng ta cần có cái nhìn khách quan, kết hợp với các bằng chứng khoa học để tìm hiểu về lịch sử và văn hóa.