Tân Cương miền đất chia đôi bởi Thiên Sơn
Để hiểu về sự phân chia Nam-Bắc của Tân Cương, trước hết phải hiểu về vai trò của dãy Thiên Sơn. Đây không phải là một dãy núi đơn thuần, mà là "xương sống" của cả Trung Á và là một bức tường khí hậu khổng lồ đối với Tân Cương. Sự phân chia về khí hậu và thủy văn này là khởi nguồn cho mọi sự khác biệt sau đó, từ hệ sinh thái, lịch sử định cư, văn hóa, dân tộc cho đến kinh tế và chính trị hiện đại.