Phương tiện di chuyển của Giáo hoàng kỳ 2

Kỳ 2:Tù nhân trong Vatican và Buổi bình minh của Kỷ nguyên Ô tô (1870-1939)

Giai đoạn này là một thời kỳ chuyển tiếp đầy nghịch lý. Trong khi thế giới bên ngoài đang hối hả bước vào kỷ nguyên cơ giới hóa với sự ra đời của ô tô, các Giáo hoàng lại bị giới hạn trong một không gian nhỏ bé, tạo ra một sự chậm trễ công nghệ độc nhất nhưng cuối cùng đã dẫn đến một bước nhảy vọt ngoạn mục.

Sự Chuyển tiếp Lặng lẽ và “Cỗ máy Ồn ào”

Sau sự kiện Thống nhất nước Ý và sự sụp đổ của các Lãnh địa Giáo hoàng vào năm 1870, các Giáo hoàng kế tiếp đã tự coi mình là “Tù nhân trong Vatican” để phản đối tình hình chính trị mới. Họ không rời khỏi các bức tường của Vatican trong gần 60 năm.¹³ Điều này khiến cho việc sở hữu một phương tiện di chuyển đường dài trở nên vô nghĩa.

Khi chiếc ô tô đầu tiên được tặng cho Tòa Thánh vào năm 1909—một chiếc Itala 20/30 từ Tổng giám mục New York cho Giáo hoàng Piô X—ngài đã từ chối. Lý do của ngài vừa thực tế vừa mang tính biểu tượng: ngài không thể sử dụng nó bên ngoài Vatican và ngài tuyên bố thích tiếng “lóc cóc” của ngựa hơn là tiếng “ì ạch” ồn ào của động cơ xăng.¹³ Dưới thời Giáo hoàng Piô XI, các hãng xe khác như Bianchi của Ý cũng đã tặng xe, nhưng chúng vẫn không được sử dụng vì “Vấn đề La Mã” vẫn chưa được giải quyết.¹²

Tình trạng bị cô lập về chính trị này đã vô tình tạo ra một sự cô lập về công nghệ. Tòa Thánh đã bỏ lỡ giai đoạn đầu của cuộc cách mạng ô tô, không phải vì lý do thần học, mà vì hoàn cảnh chính trị thực tế.

Graham-Paige 837: Phá vỡ những Bức tường Vô hình

Bước ngoặt lịch sử đến vào năm 1929 với việc ký kết Hiệp ước Lateran, giải quyết tranh chấp giữa Ý và Tòa Thánh, công nhận chủ quyền của Thành quốc Vatican.¹² Điều này đã mở ra cánh cửa cho các Giáo hoàng tự do đi lại và cũng mở ra cánh cổng Vatican cho kỷ nguyên ô tô.

Món quà Định mệnh: Nhân sự kiện hòa giải này, ba anh em nhà Graham, chủ sở hữu của hãng xe Graham-Paige Motors có trụ sở tại Detroit, Hoa Kỳ, đã tặng một chiếc Graham-Paige 837 cho Giáo hoàng Piô XI vào ngày 10 tháng 11 năm 1929.¹⁴
Chuyến đi Lịch sử: Vào ngày 22 tháng 12 năm 1929, Giáo hoàng Piô XI đã sử dụng chiếc Graham-Paige 837 để thực hiện một chuyến đi mang tính biểu tượng đến Vương cung thánh đường Thánh Gioan Lateran để kỷ niệm 50 năm ngày thụ phong linh mục của ngài.¹⁴ Đây là lần đầu tiên một Giáo hoàng rời khỏi Vatican sau gần sáu thập kỷ, chính thức chấm dứt thời kỳ “tù nhân” và mở ra một kỷ nguyên mới của sự tương tác với thế giới.¹⁴
Đặc điểm: Chiếc xe này là chiếc xe đầu tiên của Giáo hoàng được sơn màu đen, với khoang hành khách phía sau được trang bị một chiếc ghế đặc biệt mang dáng dấp của một ngai vàng, tuân theo các quy tắc nghi lễ kế thừa từ thời xe ngựa.²¹

Sự kiện này giống như việc mở một con đập. Nhu cầu và cơ hội bị dồn nén trong 60 năm đã được giải phóng, tạo ra một sự “nhảy vọt” công nghệ. Tòa Thánh đã chuyển thẳng từ xe ngựa thế kỷ 19 sang những chiếc xe limousine sang trọng và mạnh mẽ nhất của những năm 1930.

Chiếc Graham-Paige 837, chiếc xe đầu tiên được Giáo hoàng Piô XI sử dụng để rời Vatican sau gần 60 năm. Nguồn: Team 503, CC BY-SA 3.0, qua Wikimedia Commons.

Một Bộ sưu tập Hoàng gia cho Kỷ nguyên Mới

Hiệp ước Lateran đã biến việc tặng xe cho Giáo hoàng thành một cơ hội quảng bá vô giá cho các nhà sản xuất ô tô hàng đầu thế giới, dẫn đến một cuộc “chạy đua” về sự sang trọng và công nghệ.

Mercedes-Benz Nürburg 460 (1930): Được Mercedes-Benz tặng vào ngày 14 tháng 11 năm 1930, chiếc xe này đã khởi đầu cho một mối quan hệ lâu dài và bền chặt giữa Vatican và nhà sản xuất ô tô Đức.²² Được thiết kế bởi Ferdinand Porsche, chiếc Nürburg 460 là một kỳ quan công nghệ thời bấy giờ, với động cơ 8 xi-lanh thẳng hàng, công suất 80 mã lực và có thể đạt tốc độ tối đa 110 km/h.³⁰ Giáo hoàng Piô XI được cho là đã rất ấn tượng trong một chuyến lái thử trong Vườn Vatican, thốt lên rằng đó là “một kiệt tác… một kỳ quan của công nghệ hiện đại”.³⁰ Giống như các xe khác, nội thất của nó cũng có một ngai vàng và một bảng điều khiển với các nút bấm để Giáo hoàng có thể ra hiệu cho tài xế các chỉ dẫn như “rẽ phải”, “rẽ trái”, “nhanh hơn” hoặc “về nhà”.¹

Citroën Lictoria C6 – chiếc xe Giáo hoàng nhận năm 1930 với thiết kế xa hoa, thân màu đỏ tía, chi tiết mạ vàng và nội thất phong cách Venice thế kỷ 18. — *Chiếc Citroën Lictoria C6 xa hoa mà chi nhánh Citroën Ý tặng Giáo hoàng Piô XI năm 1930*

Citroën Lictoria C6 (1930): Được Citroën chi nhánh Ý tặng vào ngày 9 tháng 6 năm 1930, chiếc xe này là một ví dụ điển hình cho sự xa hoa tột bậc.²³ Thân xe màu đỏ tía đậm, các chi tiết kim loại được mạ vàng.²³ Nội thất được mô tả như một “phòng khách Venice thế kỷ 18”, với ngai vàng bọc gấm đỏ và các tấm gỗ khảm tinh xảo che giấu các ngăn nhỏ để đựng các vật dụng như sách kinh.²⁵ Tuy nhiên, chính sự lộng lẫy quá mức này đã khiến nó rất ít được sử dụng; chiếc xe chỉ đi được tổng cộng 192 km.²⁵

Đón đọc kỳ 3